খিলজীৰ পুনৰাগমন-(মূল: ৰাজেশ যোশী, অনুবাদ: মাধুৰ্য্য ফুকন)

মই প্ৰাৰম্ভণিতে বুজি উঠিব লাগিছিল,
যেতিয়া গ্ৰন্থাগাৰৰ নিৰিবিলি পৰিবেশত
পঢ়ি থকা ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ ওপৰত হঠাতে
পুলিচে লাঠি চালনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে
আৰু কিতাপবোৰ ফালি পেলালে।

মোৰ তেতিয়াই বোধ হ’ব লাগিছিল,
বখতিয়াৰ খিলজীৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন ঘতিছে।

মনত আছে নিশ্চয় যেতিয়া
বখতিয়াৰ খিলজী নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয়ত,
তোমাৰ সৈন্যই আক্ৰমণ কৰিছিল
আৰু জুই লগাই দিছিল,
মাহ জুৰি জ্বলি আছিল বহু মূল্যৱান গ্ৰন্থ।

তোমাৰ জ্ঞানৰ গভীৰতা দেখি বোধ হয়
বখতিয়াৰ খিলজীৰ সৈতে পুৰনি শত্ৰুতা
কিয় ইমান ভয় জ্ঞানলে?
মই পলম কৈ হ’লেও অনুধাৱন কৰিছো,
হয় কি নহয়
শতিকাৰ পিচত
বখতিয়াৰ খিলজীৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন ঘটিছে।

কিন্তু, বখতিয়াৰ খিলজী
কিয় তোমাৰ নাম সলনি কৰিলা
নামটো নামেই বাৰু
তুমিটো ধৰ্মও সলনি কৰিলা

কিন্তু এটা কথা কওঁ
বখতিয়াৰ খিলজী
সময় সলনি হ’ল
এতিয়া আৰু সেই যুগ নাই
এইয়া নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয় নহয়
ইয়াত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে শান্ত হৈ সহ্য কৰি নাথাকে।

বখতিয়াৰ খিলজী
আইনা ভাঙিলেই একো আহৰণ নহয়।

এতিয়া কিতাপ জ্বলিলেও শেষ নহয়।
বখতিয়াৰ খিলজী তুমি মূৰ্খ আগতেও আছিলা
কিন্তু,
এতিয়া আগতকৈ বেছি কুৎচিতো হ’লা।